Gott mál

Sannarlega tímabært að endurskoða íslenska meðlagskerfið. Og ekki kemur á óvart að úttekt dómsmálaráðuneytisins hafi leitt í ljós að íslenska kerfið hafi undanfarna áratugi þróast og breyst mun hægar en í öðrum löndum.

Sama má segja um margvísleg önnur lagaákvæði á sviði barnaréttar, s.s. varðandi heimildir dómstóla til að viðhalda sameiginlegri forsjá. Við höfum stigið ofurvarlega til jarðar og ekki treyst okkur til að fylgja nágrannalöndum okkar í þessum efnum. Þær breytingar sem ég hef lagt til á barnalögum eiga sér flestar hliðstæðu í nágrannalöndum okkar. Og þær eru hvað harðast gagnrýndar af andstæðingum frumvarpsins.

Á tyllidögum hrósum við okkur af því að vera framsýn og vera í fararbroddi. Þegar kemur að málefnum barna erum við hins vegar sorglega langt á eftir. Tillaga dómsmálaráðherra vekur vonir um að nú fari hlutirnir að ganga hraðar fyrir sig. 

Meðlagskerfið endurskoðað

Athugasemdir

[Guðríður Hrefna Haraldsdóttir, 29.4.2008 kl. 22:25]

Mig langar mikið að vita á hvaða hátt á að breyta meðlagsgreiðslum, það fylgir hvergi fréttum af þessu. Á að hækka þær eða lækka?

Það er löngu vitað mál að ekki er hægt að neyða feður/mæður sem vilja ekki umgangast börn sín til að gera það. Ef meðlag yrði t.d. lækkað til að koma á einhvern hátt á móts við "góða feður/mæður" bitnaði það illilega á þeim aðilum sem þurfa alfarið að sjá einir um barn sitt og þeir eru ansi margir. Ég vona að meðlagið verði hækkað mikið, það kæmi börnunum vel. Þegar ég fékk 10 þúsund á mánuði í meðlag með barni mínu kostaði t.d. sumardvöl í sveit 40 þús á mánuði. Það var útreiknaður kostnaður við að reka eitt stykki barn en fólkið í sveitinni þurfti þó ekki að kaupa hjól, fatnað og slíkt handa því eins og foreldrar, eða ... oft eitt foreldri.

[Sigrún Rafnsdóttir (IP-tala skráð) 29.4.2008 kl. 23:03]

Sæl Gurr. Þetta eru orð í tíma töluð. Það er allt of sjaldan minnst á kostnað einstæða foreldrisins við barnauppeldið. Barnameðlög hafa aldrei verið nálægt því að standa undir hálfum kostnaði við framfærlsu barns hvorki nú né fyrir 30 árum.

[Jenný Friðjónsdóttir (IP-tala skráð) 30.4.2008 kl. 00:05]

Mig myndi líka langa til að fræðast um það hvernig það ætti að breyta þessu.
Og tek undir það sem sagt er hér að ofan í athugasemdum, með að  það myndi bitna á þeim sem sæju algerlega um börnin, ef meðlög væru lækkuð.
Ég er ekki að segja að minn barnsfaðir sinni ekki barninu, en hann grætur það að borga meðlagið sitt, en því hann borgar meðlag, þá borgar hann ekkert annað. Tek það fram að hann er sjómaður.
Meðlagið í þeirri upphæ sem það er í dag, dugir skammt, þó svo móðir eigi að koma með sömu summu á  móti. Ég get ekki séð að um 43þús kr á mánuði eigi að geta fleytt barni út einn mánuð, (þá er ég ekki að taka þessar blessuðu barnabætur með inn í, því við erum að spá í meðlagið)
Td fyrir mína parta, þarf ég að borga skólamáltíð, skólagæslu, föt, skóladót, tómstundir, skemmtilega furðulegt hvað skór klárast fljótt, húfur og vettlingar týnast..
Svo fer skólinn í bíó, leikhús og biður foreldrana um peninga... það á svo ofaná þetta eftir að versla fyrir heimilið...
Og útgjöldin hækka bara eftir því sem árunum fjölgar.
Ég sé frammá að þurfa að stofna sparnaðarreikning með bestu vöxtum á, því ég fermi eftir 7 ár... !
Kanski er ég að þvæla eitthvað, en langaði bara að koma skoðun minni á framfæri fyrir svefninn.

Takk fyrir mig

Jenný  PÆJAN, Trukkabílstjóri

[Jón Aðalsteinn Jónsson, 30.4.2008 kl. 00:13]

Vil bara benda á eitt ábyrgur faðir er með barn sitt í 26 helgar á ári það eru ca 60 dagar hann er með barnið um jól eða páska í sumarfríinu sínu og aðra daga sem við á. Reiknaði það einusinni út að það eru um 100 dagar á ári hann greiðir meðlag í  365 daga á ári þannig að til að reikna þetta rétt þarf að reikna framfærslu barnsins per dag og bæta þessari 100 daga framfærslu ofan á meðlagreikninginn. Hann nýtur síðan engra skattalegra fríðinda meðlag er reiknað móður til tekna við húsnæðiskaup en föður til frádráttar gæti haldið lengi áfram en læt þetta duga og vona að þessi nýju lög tryggi börnum jafnan rétt til forsjár og framfærslu foreldranna. Forsjá snýst nefnilega ekki um foreldra hún snýst um réttindi barna til beggja foreldrana

[Gísli Gíslason, 30.4.2008 kl. 08:54]

Varðandi meðlag, þá langar mig að benda á kafla 9.5 um Ástralíu. Sjá: http://www.domsmalaraduneyti.is/media/frettir/Medlagskerfi.pdf   Þar í landi hefur farið fram viðamikil umræða um meðlagskerfið. Það verið endurskoðað í tvígang.  Staðan hér á landi er á margan hátt eins og hún var í Ástralíu fyrir 2005, þ.e. nánast eina breytan sem ákveður meðlag eru tekjur meðlagsgreiðanda.

[Lúðvík Börkur Jónsson (IP-tala skráð) 30.4.2008 kl. 09:48]

Guðríður setur á sömu ræðuna og sett er á í hvert skipti sem meðlagsgreiður ber á góma.. þ.e. hversu lágt það er.  Ég get tekið undir það að því leyti að ef hitt foreldrið er alveg fjarverandi eða dáið, börnin veik eða með sérþarfir, tekjur móður lágar - þá er meðlagið  ekki hátt. Í hinsvegar langflestum tilfellum er ekki svo og taka ber með í reikninginn eftirfarandi:

1. Meðlag er 19.750 kr í dag og eru um 20% meðlagsgreiðenda að greiða tvöfallt. Að meðaltali gerir þetta um 25 þús kr ef á heildina er litið frá heimilum um 12 þús meðlagsgreiðenda til heimila um 16 þús meðalgsþiggjenda. Skattfrjálst fyrir móttakandann.

2. Framlag lögheimilisforeldris á þá að vera sama upphæð eða um 25 þús kr á mánuði og er þá heildarupphæðin komin upp í 50 á mánuði.

3. Ríkið greiðir tæpa 9 milljarða í barnabætur á ári og fer um helmingur þeirra til meðlagsþiggjenda, vegna sérkjara til einstæðra foreldra. Með einfaldri deilingu er ljóst að það gera um 20 þús á hvern meðlagsþiggjenda. Er þá upphæðin að meðaltali orðin 70 þús á mánuði, eða rúmlega 800 þúsund á ári.

Dettur einhverjum heilvita manni að eitt barn frá vöggu til 18 ára aldurs kosti nettó 840 þús á ári í framfærslu að meðaltali, sem myndi þíða um 1,2 milljónir í launatekjur í framfærslukostnað per barn !!  Þessu til viðbótar kemur síðan óréttlæti fram í því að börnin eru að meðaltali 25% af tímanum á heimili meðlagsgreiðandans. Ég segi því fullum fetum - að í heild sinni.. þegar  litið er til þess að ríkið og meðlagsgreiðendur eru að greiða meðlagsþiggjendum um 11 milljarða árlega - að kerfið er komið í tómt rugl og krefst ekki endurskoðunar heldur verður að byggja nýtt kerfi. Þegar allt þetta er sagt - þá ítreka ég að ég er að tala um kerfið í heild sinni, ekki einstaka frávikamál.

[Halla Rut , 30.4.2008 kl. 11:58]

Hugmyndin um að neyða feður er svolítið sérstök. Hvað er það í raun að neyða einhvern til einhvers? Er ég að neyða son minn til að taka til í herbergi sínu þegar hann nennir því ekki? Ætti ég ekki að "neyða" hann til þess?

Það eru svo margir feður sem taka ekki börnin sín vegna þess að þeir nenna því ekki eða hafa ekki rænu til þess. Kannski er það í sumum tilfellum einnig vegna þess að þeir nenna ekki að "standa í" móðurinni eða hafa samneiti við hana (þekki slíkt tilfelli). Það eru svo margir feður sem geta vel verið í sambandi við börn sín og gætu sömuleiðis gert það vel en það er eins og einhver heigulsháttur valdi því að þeir gera það ekki.

Einhverskonar löggjöf ætti að vera um skyldur föður. Það finnst mér. Þær gætu þó fallið niður ef faðirinn er óhæfur. 

[Gísli Gíslason, 30.4.2008 kl. 12:25]

Það eru á annað hundrað mál árlega hjá Sýslumanninum í Reykjavik þar sem feður eru að sækja um auknar samvistir.  Svo eru ívið fleiri mál þar sem mæður eru að sækja um aukin meðlög.   Ég er handviss að þeir eru margfalt fleiri sem vilja taka meira þátt í lífi barna sinna. 

[Halla Rut , 30.4.2008 kl. 12:38]

Það veit ég mjög vel Gísli. Ég veit líka vel um menn sem hafa þurft að tipla á tánum í kring um barnsmæður sínar til þess að fá að umgangast barn sitt.

[óli (IP-tala skráð) 30.4.2008 kl. 14:45]

Já ég er nú einn af þeim sem verð að passa að styggja ekki xið! Enn spáið nú í þessu. Ég er með mínar tvær 6 daga í mánuði og 30 daga í sumarfríi. Hún fær allar bæturnar ég fæ ekki krónu af því. Og svo borga ég nálægt 500.000kr í meðlög og ekki fæ ég neinn skattaafslát ég er þarna búinn að borga af þessu SKATT! Ekki borgar hún skatt af þessu. Og svo þegar þær eru hjá mér yfir sumarið þá er ég lika að borga meðlög til hennar og þá er ég einn að frammfleyta þeim. Það er mikið um það að vælt sé um að meðlögin dugi ekki,móðirin á líka að leggja framm með barninu sömu upphæð og það er nú eitthvað að ef að 40.000 duga ekki til að frammfleita einu barni sérstaklega þegar þær fá bæturnar EINAR!

[Ingimar Eydal, 30.4.2008 kl. 16:47]

Það vantar að taka inn í dæmið að taka tillit til fleiri þátta, t.d. hvernig umgengni er háttað, hverjir eru að borga stóru liðina, er samkomulag um hlutina eða hvað.

Ég borga 1,5 meðlag með mínum börnum (um 80 þúsund á mánuði) sem þýðir að ég þarf að hafa 133 þúsund í laun til þess.  Ég hef börnin 6 daga á móti 8 hjá móðurinni (hún var ekki til að "leyfa" mér að fá fleiri og fulltrúi sýslumanns samþykkti það).  Ég keypti íbúð sem miðast við að hjá mér búi 3 börn (sem þau gera aðra hverja viku) og framfleyti þeim þær vikur, og þau eiga föt, bækur, afþreyingartæki og fleira hjá mér sem ég hef keypt.  Þannig að ég framfleyti þeim bæði hjá mér og hjá móðurinni.  Það finnst mér stundum dálítið skrýtið
Móðirin fær síðan barnabætur og mæðralaun vegna þess að börnin hafa lögheimili hjá henni ("það er venjan, sagði fulltrúinn")

En ég sé ekki eftir peningum í börnin mín, en mér finnst þetta kerfi skrýtið.

[Guðríður Hrefna Haraldsdóttir, 30.4.2008 kl. 17:06]

Þetta kerfi, eins og það er núna, er greinilega svolítið skrýtið gagnvart alvörupöbbum/-mömmum sem vilja taka fullan þátt í lífi barnanna og gera það. Ef kerfið breytist, meðlagsgreiðslur lækka og það nær yfir alla mun það bitna illilega á þeim börnum sem eiga í raun bara eitt foreldri. Ég stend sannarlega með þeim feðrum/mæðrum sem fá ekki að umgangast börn sín "afþvíbara". Vil endilega að það komi fram. Í mínu tilfelli voru engar pabbahelgar og ekkert borgað nema meðlagið, ekki einu sinni hluti fermingarkostnaðar, þannig að ég tala bara út frá þeim aðstæðum sem við sonur minn bjuggum við. Lækkað meðlag hefði kallað á enn meiri fátækt. Vona að sjónarmið ALLRA verði höfð að leiðarljósi þegar/ef þessu verður breytt.

[Gísli Gíslason, 30.4.2008 kl. 22:39]

Guðríður ég vil  benda þér að lesa skýrsluna á slóðinni http://www.domsmalaraduneyti.is/media/frettir/Medlagskerfi.pdf

Þar er lagt til í niðurlagi að nýtt meðlags kerfi byggi á eftirfarandi þáttum.

·        Ráðstöfunartekjur beggja foreldra.

·        Umfang samvista á báðum heimilum.

·        Aldur barns eða barna.

·        Skuldbindingar beggja foreldra til að sjá sjálfum sér farborða.

·        Skuldbindingar beggja foreldra til barna í nýju sambandi.

·        Réttindi foreldra jöfnuð gagnvart opinberum bótum og skattaívilnunum, við enda hafa báðir sömu framfærsluskyldu gagnvart barninu.

·        Ferðakostnaður barna milli heimila foreldranna verði sameiginlegur sem meginregla  enda sameiginleg skylda beggja foreldra að tryggja að barn umgangist báða foreldra og stórfjölskyldur þeirra.

Núverandi kerfi byggir aðeins á einni grunntölu sem allir eiga að borga alltaf og meir ef þeir hafa sæmilegar tekjur.  Íslenska kerfið  á sér ekki hliðstæðu í hinum vestræna heima.  Það eru einföld og efnisleg rök fyrir því að það sé kominn tími til að endurskoða kerfið.

[Guðrún Anna Kjartansdóttir (IP-tala skráð) 1.5.2008 kl. 00:49]

Minn barnsfaðir sleppur vel, aldrei borgað barnameðlög með 4 börnum sínum. Hann hefur líka staðið í barnsfaðernismáli við eina barnsmóðurina og enginn umgengni þar í 15 ár. Umgengis og forsjármál stofnaði hann til við okkur hinar. Þar hafði hann af mér sem svaraði 6 ára meðlagi sem ég þurfti að leggja út vegna þeirra mála. Ríkið hefur borgað meðlögin fyrir hann. Ríkið þarf ekki bara að borga meðlögin hans. Ríkið þurfti líka að borga dómsmálin sem hann stofnaði til mér til varnar það kostaði ríkið 16 ára meðlagsgreiðslur vegna máls dóttur minnar. Faðirinn hefur ekki heilsað dóttur sinni á almannafæri 11 ár  og umgengni er engin. Ekki datt mér í hug að sækja um fermingarstyrk, ríkiskassinn þ.e.a.s. almenningur borgar líklega nógu mikið nú þegar vegna  dóttur minnar. Barnabætur til mín hafa farið fyrir ofan garð og neðan þar sem ég hef ýmist verið tekjuhá eða átt of miklar eignir eftir því hvaða lög hafa gilt um þau mál ár frá ári. Já sumir sleppa vel eða svoleiðis. Ríkið ætti nú ekki annað eftir en að verðlauna hann svo með að greiða honum opinberar bætur og skattaívilnanir fyrir ómakið. Mér hefur aldrei dottið í hug að sækja um viðbótarmeðlag og greiði þann kostnað sem kostar að koma dóttur minni sem sterkum, heilbrigðum og vel gerðum einstaklingi út í lífið með mestu ánægju.

[B.N. (IP-tala skráð) 1.5.2008 kl. 01:12]

Þó finnist fölnað blaðið eitt þá megum við ekki dæma allan skóginn. Meðlagsgreiðandi þarf að ná ákveðnu launamarki til þess að vera aflögufær um viðbótarmeðlag. Það getur reynst þrautinni þyngri að borga með þremur börnum þær greiðlur fara ekki í sumarfrí. Mikið hlýtur sú skammsýni að vera að sleppa þeirri gleði að vera í samskiftum við börnin sín. Ég tek undir að þegar vanskil svo margra eru farnar að hlaupa á þvílíkum tölum að þeir sem geta staðið skil á þeim eru í minnihluta meðgreiðanda, þá hlýtur eitthvað mikið að vera að. Rétt er að fram komi að atvinnulausir þurfa sjálfir að borga 96% af meðlagi á meðan atvinnuleysinu stendur. Gott er ef þeir hafi efni á meðlagskröfunni þegar svo illa stendur á.

Til uppl. þá eru vanskil á meðlögum hjá Innheimtustofnun sveitarfélaga  komnar vel yfir 10 milljarða sem eru litlar tíu-þúsund-milljónir.

Baldvin Nielsen,Reykjanesbæ 

[Gísli Gíslason, 1.5.2008 kl. 11:26]

Langar að benda ykkur á þennan link, sem er með excel reikni sem ber saman ráðstöfunartekjur forsjárforeldris og  meðlagsgreiðanda.   Ef við setjum dæmi þar sem forsjárforeldri er með 1,5 milljónir í árslaun og forsjárlaust foreldri með um 5 milljónir.  Þau eiga 3 börn og þar af 2 yngri en 7 ára. Fyllum ekkert í varðandi eignir,enda hafa skuldir og eignir ekki áhrif á upphæð meðlags.  Við slíkar aðstæður, forsjárforeldri með 1,5 millj og meðlagsgreiðandi með 5 milljónir þá hafa foreldrarnir svipaðar ráðstöfunartekjur, m.v. einfalt meðlag. Þetta sýnir  hvað myndin er skökk ef svo foreldrar hefðu svipaðar tekjur og  umgengni væri rúm, þá væri ráðstöfunartekjur lögheimilisforeldris margfalt hærra.

[Gísli Gíslason, 1.5.2008 kl. 11:28]

Þess ber að get að excel reiknivélin er frá árinu 2006, þannig að meðlagsupphæð og upphæð barnabóta er miðað við það ár.

[Jón V Viðarsson, 1.5.2008 kl. 17:35]

5 21

Eitt þætti mér gaman að vita og það er af hveju við þurfum alltaf að færa okkur nær hinum norðurlöndunum. Hvers vegna erum við alltaf svona langt á eftir með góðar hugmyndir. Er það vegna þess að þeir sem fara með þetta málefni eru algerlega hugmyndasnauðir, Kvað hafa stjórnvöld verið að gera öll þessi ár. Hvers vegna kemur ekkert gott frá ikkur sem hin norðurlöndin tækju mið af. Bara þetta lýsir því best kvað stjórnkerfi okkar er úrelt og gamaldags en samt álitið þið að þið séuð svo miklir sérfræðingar, Best væri að ríkisstjórnin segði af sér og sett yrði á neiðarstjórn sem væri samsett af háskólanemendum sem væru að læra stjórnmálafræði. Hin norðurlöndin kæmu svo með ábendingar til þeirra þar til þjóðarskútan væri kominn á réttan kjöl. Fyrst og fremst er að koma öllum málum sem viðkemur börnum og foreldrum í samt lag hérna. Við skulum taka Danmörk til fyrirmyndar, þeir vinna stuttan vinnudag og geta þess vegna verið meira með börnum sínum sem er algjör forsenda  Það verður að taka það með í reykninginn hvað Íslendingar hafa orðið lítinn tíma yfir höfuð til þess að sinna börnum sínum. Ofvirkni færist í aukana, allir vita  kvað Rítalín er orðið, tannskemdir hjá krökkum,  veggjakrot skilnaðir, drikkja og svona má lengi telja. En ætlar engin að bera ábyrgð á því kvernig komið er fyrir okkar þjóðfélagi.

[Andrés.si, 3.5.2008 kl. 01:53]

Einn í öllu er skrítið. Ég sé ekki eftyr penningum sem fór í meðlag. Börnin eru ekkert betur klæð, meira að segja, fá þau frítt frá vína fólkinu af og til.

Ekki fara þau reglulega til tanlæknirs, og það er margt sem spillir heilsu margra barna í höndum einstæða foreldra. En hitt um reglulegt bíla skipti er alt annað mál á meðan margir hverjir meðlagsgreiðendur keyra 10 ára gamlar druslur. Þar á meðan ég.