Grímseyjarferjan

Ítarlega er fjallað um Grímseyjarferjumálið í Morgunblaðinu í dag. Helstu staðreyndir virðast þessar:

• Upphafleg kostnaðaráætlun var 150 m.kr. (kaup á ferjunni og endurbætur). Það þótti fýsilegt að kaupa skipið og endurbæta, því hinn kosturinn var nýsmíði sem hefði kostað a.m.k. 6-700 m.kr.
• Fv. samgönguráðherra ákvað að hafa heimamenn í Grímsey með í ráðum þótt þeirra kröfur um viðbótarendurbætur myndu auka kostnaðinn. Af umfjöllun Morgunblaðsins verður ekki annað ráðið en að fv. samgönguráðherra hafi gert sér grein fyrir að samráð við heimamenn myndi kosta a.m.k. 100 m.kr. og hækka heildarkostnað þar með upp í a.m.k. 250 m.kr. 
• Ekki var talin ástæða til að upplýsa ríkisstjórnina um breytta stöðu mála, þótt heimild ríkisstjórnarinnar fyrir kaupum skipsins væri miðuð við kostnaðaráætlun upp á 150 m.kr.
• Samið var við íslenskan verktaka sem fyrirfram mátti vita að myndi hvorki ráða við verkið faglega né kostnaðarlega. 
• Verktakinn hafi gert það sem alkunna sé í málum af þessu tagi, fann aukaverk í hverju horni og réðst í þau án þess að fylgja fyrirmælum samningsins um gerð þeirra. Verktakinn komst upp með þessi vinnubrögð varðandi aukaverk og fékk greitt fyrir þau. Af þessu hefur skapast slíkur viðbótarkostnaður að heildarkostnaður vegna ferjunnar stefnir í 500 m.kr. og óvíst er hvar hann endar. 
• Ein ástæða þess að verktakinn hefur getað hagað sér svona er sú að útboðslýsingin var ekki nægilega nákvæm. Fyrir liggur að verkfræðistofan sem gerði útboðslýsinguna taldi sig þurfa meiri tíma til að gera hana betur úr garði. Þann tíma fékk verkfræðistofan ekki þótt enginn sérstök ástæða væri til flýtis þar sem leyfi núverandi ferju rennur ekki út fyrr en 2009.
• Hagkvæmnin af því að kaupa gamalt skip og endurgera miðað við nýsmíði er orðinn óverulegur miðað við upphaflegan samanburð. Hagkvæmnin var 450-550 m.kr. en miðað við stöðu mála nú verður kannski 100-200 m.kr. Hugsanlega verður hagkvæmnin engin.

Í umfjöllun Morgunblaðsins spyr forsvarsmaður Ríkiskaupa hvort þetta séu svo slæm innkaup og virðist með spurningunni vilja undirstrika að þrátt fyrir allt sé hagkvæmnin af kaupum og endurbótum ennþá 100-200 m.kr. miðað við nýsmíði. Augljóst ætti að vera að það eru slæm innkaup að enda með að borga a.m.k. 500 m.kr. fyrir hlut sem átti að kosta 150 m.kr. Það hefði maður haldið að Ríkiskaup ættu að skilja betur en nokkur annar.

PS
Hvað þýðir að taka ,,pólitískt upplýsta ákvörðun"? ,,Upplýst ákvörðun" þýðir venjulega að taka ákvörðun með öll spil á borðinu. Þýðir þetta að fv. samgönguráðherra tók ákvörðun um að hafa heimamenn í Grímsey með í ráðum vitandi að það myndi kollvarpa kostnaðaráætlunum sem ákvörðun ríkisstjórnarinnar byggðist á? Það að ákvörðunin var pólitískt upplýst - þýðir það að hann vissi hverjar pólitískar afleiðingar ákvörðunarinnar gætu orðið? 

Sturla mælti fyrir um samráð

Athugasemdir

[Róbert Trausti Árnason (IP-tala skráð) 10.9.2007 kl. 12:15]

Gott að þú telur að skilgreina þurfi þessi pólitísku nýyrði.Við heyrum vonandi meira um þetta.

[Ómar Ragnarsson, 10.9.2007 kl. 12:26]

Las umfjöllun Orra Páls Ormarssonar með mikilli ánægju vegna þeirra efnistaka og þeirrar rannsóknarblaðamennsku sem skín út úr tíu blaðsíðunum sem undir þetta fara, að meðtöldum auglýsingum.

Orri Páll er óhræddur við að birta niðurstöður sínar en það hefur að mínum dómi verið of algengt í íslenskri fjölmiðlun að menn þori að gera slíkt.

Auðvitað er slík niðurstaða út af fyrir sig enginn stóridómur og getur verið umdeild en er nauðsynleg til þess að málið fá þá umræðu sem það á skilið.

Gaman verður að sjá hvort þessi umfjöllun verður tilnefnd til blaðamannaverðlauna.

Sem minnir mig á það að bók Andra Snæs Magnasonar, Draumalandið, var frábært blaðamennskuverk sem gnæfði yfir önnur slík verk árið 2006.

[Ómar Ragnarsson, 10.9.2007 kl. 12:28]

Verð að leiðrétta eins og skot villu í athugasemdinni hér að ofan, orðið "algengt" á að sjálfsögðu að vera "óalgengt" eða "sjaldgæft". Setningin yrði þá svona: "....verið of óalgengt að í íslenskri fjölmiðlun að menn þori að gera slíkt."

[Jóhann Páll Símonarson, 10.9.2007 kl. 22:09]

Heill og sæl Dögg Pálsdóttir.

Mér finnst þetta mál vera með ólíkindum. Fyrir það fyrsta að kaupa lélegt skip sem stenst ekki kröfur finnst mér alvarlegt mál og ekki má gleyma peningum sem búið er að ausa í þetta mál.

Þeir sem skoðuðu skipið vissu hvernig ástandið var um borð skipið var í niðurníðslu allar vélar sem lítið dæmi voru að hruni komnar.

Síðan er kallað á fundi og skipaverkfræðingurinn Einar Hermannsson og Kristján Ólafsson hjá Samskipum fóru og skoðuðu skipið. Og skiluðu skýrslu þar kom fram að Oileáin Árann er í afar slæmu ástandi.

Það merkilegasta í þessu var þegar eigendur skipsins voru spurðir hvort skipið uppfyllti ákvæði um Evrópufyrirmæla EC 98/18 reglugerð 666/2001 sem forsenda fyrir heilsárssiglingum til Grímseyjar. Þá var svarið hjá þeim við þekkjum ekki um umræddar reglur þótt Írland sé í Efnahagsbandalaginu.

Svo menn skilji hvað þessi reglugerð gengur út á hún gengur útá að lekastöðuleka ( damage stability ) Þar er átt við stöðuleiks skips í sködduðu ástandi.

Þar fyrir utan sem gleymist í þessari umræðu þarna er um að ræða skip sem smíðað er árið 1992. Þetta skip er í dag 15 ára. og ekki nóg með það því þarf að breyta með tilliti til regna sem það þarf að uppfylla og síðan þarf að stöðuleika skipið uppá nýtt.

Enn hröð viðskipti eru eitt og pólítik annað og þegar fyrrnefnt bréf er ritað hafði Sturla Böðvarsson tekið það pólitíska upplýsta ákvörðun að það væri forsvaranlegt að verja allt að 100 miljónum króna aukalega í verkefnið. Þetta er samkvæmt heimildum mbl þann 9 September.

Í kjölfarið lagði samgönguráðuneytið hart að Vegagerðinni að ná samkomulagi við Grímseyinga. Niðurstaðan stórfeldarbreytingar á skipinu sem aldrei áður höfðu verið gert ráð fyrir. Ekki þótti ástæða að láta ríkistjórnina um þróun mála. mbl 9 September.

Það er ekki sæmandi embættismönnum að bruðla með fé almenning. Þeim hefði verið nær að byggja nýtt skip og bjóða það út. Eða að leita að nýlegra skipi sem væri til sölu.

Jóhann Páll Símonarson.