Kastljós sýknað en ...

Það er vissulega rétt að Kastljós var sýknað af miskabótakröfu. En í forsendum dóms Hæstaréttar eru gerðar svo alvarlegar athugasemdir við vinnubrögð Kastljóss í málinu að stjórnendur Kastljóss og RÚV hljóta að vera hugsi.

Í forsendum sínum staðfestir Hæstiréttur meira og minna allar þær athugasemdir sem áfrýjendur gerðu í sínum málatilbúnaði við fréttaflutninginn, hversu misvísandi hann var og á stundum beinlínis rangur. 

Þannig segir í dómi Hæstaréttar um umfjöllun Helga Seljan um málið í Kastljósi 26. apríl 2008:

... Umfjöllun um hvernig menn fá íslenskan ríkisborgararétt samkvæmt reglum laga nr. 100/1952 um það efni, eins og þeim var þá skipað, og hvaða munur var á þeim þremur meginleiðum sem til greina komu til þess að menn fengju íslenskan ríkisborgararétt var ófullnægjandi. Ekki var gerð grein fyrir þeim skýra mun sem var á veitingu dómsmálaráðherra á ríkisborgararétti með stjórnvaldsákvörðun á grundvelli lögbundinna skilyrða, sbr. 5. gr. a í lögunum og á því hvernig Alþingi veitir íslenskan ríkisborgararétt með lögum, sem eðli málsins samkvæmt er ekki reist á því að fullnægt sé lögbundnum skilyrðum, en háð umsögn lögreglustjóra og Útlendingastofnunar, sbr. 6. gr. laganna. Þá var í greinargerð stefnda Helga Seljan fjöldi rangra og misvísandi fullyrðinga, auk ónákvæmni. Rangt var farið með grundvöll dvalarleyfis áfrýjandans Luciu, fjölda þeirra sem sóttu um íslenskan ríkisborgararétt til Alþingis á vorþingi 2007 og fjölda þeirra sem fengu ríkisborgararétt. Þá voru rangar fullyrðingar um mismunandi aðstæður umsækjenda um ríkisborgararétt sem afgreiddur var samtímis umsókn áfrýjandans og um afstöðu Útlendingastofnunar til umsóknar hennar. Sumar fullyrðingarnar lutu að atriðum sem skiptu verulegu máli fyrir almenning til þess að geta lagt mat á málefnið í heild sinni og tekið afstöðu til þess, hvort valdi hefði verið misbeitt. (Leturbreytingar DP.)

Um kynningu Þórhalls Gunnarssonar 27. apríl 2008 segir Hæstiréttur:

... Í kynningu stefnda Þórhalls komu fram ýmsar rangfærslur, svo sem að Útlendingastofnun hefði hafnað umsókn áfrýjandans Luciu um íslenskan ríkisborgararétt og um dvalartíma hennar í landinu. Villandi upplýsingar komu að auki fram í kynningunni, svo sem að allsherjarnefnd Alþingis hefði ákveðið að veita henni íslenskan ríkisborgararétt. (Leturbreytingar DP.)

Um kynningu Þórhalls Gunnarssonar og umfjöllun Sigmars Guðmundssonar 30. apríl 2008 segir Hæstiréttur:

... Þar flutti stefndi Þórhallur kynningu í upphafi, þar sem enn var farið rangt með ýmsar staðreyndir, til dæmis um lengd dvalartíma áfrýjandans Luciu í landinu, þótt leitast hefði verið við að leiðrétta það af hálfu þáverandi umhverfisráðherra og annarra. Meginefni umfjöllunarinnar þetta sinn var greinargerð stefnda Sigmars um skilyrði fyrir veitingu íslensks ríkisborgararéttar og um umsókn áfrýjandans Luciu og efni hennar. Greinargerð þessi um skilyrði fyrir veitingu íslensks ríkisborgararéttar var bæði röng og ónákvæm í ýmsum atriðum og veitti ekki skýra mynd af því hvernig reglum um efnið var skipað. Enn var farið rangt með dvalartíma áfrýjandans Luciu í landinu og umfjöllunin um skilyrði þess hve dvalartími þyrfti að vera langur til að fallist væri á umsókn var villandi. (Leturbreytingar DP.)

Um kynningu Þórhalls Gunnarssonar og viðtal Jóhönnu Vilhjálmsdóttur í Kastljósi 2. maí 2008 segir Hæstiréttur:

... Í kynningu stefnda Þórhalls var enn farið rangt með nokkrar staðreyndir, svo sem um dvalartíma áfrýjandans Luciu í landinu, lengd afgreiðslutíma umsóknar hennar og fjallað með villandi hætti um lengd afgreiðslutíma umsókna, annars vegar hjá dómsmálaráðuneyti þegar sótt er um ríkisborgararétt á grundvelli 5. gr. laga nr. 100/1952 og hins vegar þegar sótt er um til Alþingis samkvæmt 6. gr. laganna. Meginefni þáttarins var viðtal stefndu Jóhönnu við Bjarna Benediktsson, þáverandi formann allsherjarnefndar Alþingis. Spurningar þessarar stefndu í þættinum voru um sumt reistar á röngum staðhæfingum, svo sem um atriði sem misfarið var með í kynningu og gerð hefur verið grein fyrir. (Leturbreytingar DP.)

Bætur voru aldrei meginatriðið í málatilbúnaði áfrýjenda heldur það að staðfest yrði að Kastljós hefði ekki virt þær reglur sem fara ber eftir í opinberri umfjöllun. Hæstiréttur dregur rökstuðning sinn saman með eftirfarandi hætti:

Umfjöllun stefndu um málið í Kastljósi og viðleitni þeirra til að sýna fram á að meðferð og afgreiðsla umsóknar áfrýjandans Luciu í stjórnsýslunni og hjá allsherjarnefnd Alþingis hefði verið óeðlileg, bar ofurliði vilja þeirra til að fara rétt með staðreyndir og til að leiðrétta rangfærslur og gera viðhlítandi grein fyrir lagagrundvelli málsins. (Leturbreytingar DP.)

Sem lögmaður áfrýjenda tel ég að með röksemdum sínum hafi Hæstiréttur staðfest með áberandi hætti slæleg vinnubrögð Kastljóss, þótt ekki væri fallist á að fyrir hendi væru skilyrði bótaréttar.

Kastljós sýknað

Athugasemdir

[Anna Benkovic Mikaelsdóttir, 28.5.2009 kl. 19:40]

já Kastljós stóð sig illa í þessari umfjöllun!...hitt stendur eftir að ef Kastljós hefði nú farið rétt í málin og sett Bjarna B. (nú formann DX) á rökstólana á móti mér t.d....þá hefði komið mikill sannleikur í ljós um veitingur ÍSLENSKS RÍKISBORGARARÉTTAR!

[Friðrik Þór Guðmundsson, 28.5.2009 kl. 20:58]

Mér finnst rétt að bæta þessu við:

"Hæstiréttur segir, að ætla yrði fjölmiðlum svigrúm til umfjöllunar um málefni sem þetta, sem ætti erindi til almennings og væri hluti af þjóðfélagsumræðu. Viðleitni starfsmanna Kastljóssins til að sýna fram á að afgreiðsla umsóknar Luciu væri tortryggileg og að valdi hefði verið misbeitt hefði ekki beinst að Luciu og Birni Orra heldur að þáverandi umhverfisráðherra og allsherjarnefnd Alþingis".

Feitletrun mín. Það er von að Dögg vilji benda á það sem hentar henni og nefna í forbyfarten að bæturnar hafi ekki verið aðalatriði (þetta var bótamál - ekki meiðyrðamál!!), en nefna það EKKI sem Hæstiréttur segir í tilvitnuninni: Þetta mál hefði EKKI átt að vera höfðað. Það eru djúpstæð skilaboð til lögfræðings.

Dögg og skjólstæðingar hennar töpuðu málinu með glæsibrag. Einhverjir hnökrar á umfjölluninni voru leiddir fram en enn einu sinni voru staða og skyldur fjölmiðla staðfestar og réttmæti umfjöllunarinnar undirstrikuð: "...verður að ætla fjölmiðlum svigrúm til umfjöllunar um málefni eins og hér um ræðir, sem á erindi til almennings og er hluti af þjóðmálaumræðu".