Skipun hæstaréttardómara

Sunnudagur, 12. ágúst 2007

Í Reykjavíkurbréfi Morgunblaðsins í dag (12.8.) er fjallað um fyrirkomulag á skipun hæstaréttardómara hér á landi. Tilefni skrifanna er sjálfsagt það að þessa dagana eru til umsagnar hjá Hæstarétti umsóknir þeirra fjögurra einstaklinga sem sóttu um embætti hæstaréttardómara sem losnaði fyrr í sumar.

Í Reykjavíkurbréfinu er athyglisverðar vangaveltur um fyrirkomulag skipunar hæstaréttardómara, ekki síst um umsagnarhlutverk Hæstaréttar sjálfs í því ferli.

Höfundur Reykjavíkurbréfs hallast að því að lagaákvæði um umsagnarrétt Hæstaréttar sé úrelt. Fá rök mæli með umsagnarréttinum en fjölmörg séu á móti því. Er í því sambandi vísað til hættu á klíkuskap, persónulegum fordómum, spillingu sem felist í því að þeir sem fyrir eru hvetji vini eða kunningja til að sækja og að þeir muni fá góða meðferð í umsögn Hæstaréttar.

Áður en lengra er haldið í umfjöllun þessari er rétt að fram komi að afstaða mín í þessum efnum litast örugglega af eigin reynslu. Ég sótti um embætti hæstaréttardómara í ársbyrjun 2001. Umsækjendur um embættið voru sjö, fimm konur og tveir karlar. Fjöldi kvenna, sem sótti um var óvenju mikill og litaðist sjálfsagt af þeirri staðreynd að það lá í loftinu að kona yrði skipuð í dóminn. Í umsögn sinni taldi Hæstiréttur, án sérstakra málefnalegra röksemda, mig síður hæfa en aðra hæstaréttarlögmenn sem sóttu. Með sama hætti taldi Hæstiréttur einn kvendómarann, síður hæfa en aðra kvendómara í umsækjendahópnum. Sá kvendómari hefur sótt um embætti hæstaréttardómara, bæði fyrr og síðar, án þess að vera dregin útúr sem lakar hæf en aðrir umsækjendur.

Þessi reynsla mín og umsagnir Hæstaréttar síðar um umsækjendur urðu mér tilefni til að velta þessum málum mikið fyrir mér og mynda mér skoðun á hvernig betur mætti skipa málum.

Ég tel að hvorki Hæstiréttur né dómsmálaráðherra eigi að koma að skipun hæstaréttardómara. Ég vil fela auknum meirihluta Alþingis (2/3 eða 3/4) að kjósa hæstaréttardómara hverju sinni. Með því er tryggt að breið pólitísk samstaða náist um skipun í embætti hæstaréttardómara. Ég trúi því að alþingismenn geti með sóma axlað þessa ábyrgð. Ég hef ekki áhyggjur af því að pólitík trufli ef krafist er aukins meirihluta fyrir valinu. Stjórnarmeirihlutinn hverju sinni myndi þannig vart duga til að ráða niðurstöðunni.

Ég fagna því að höfundur Reykjavíkurbréfsins hafi með þessum hætti tekið á dagskrá umræðu um skipun hæstaréttardómara. Ég tek heilshugar undir að breytinga er þörf á núverandi kerfi og hef fullan hug á að beita mér í því sambandi.

Flokkur: Bloggar | Breytt s.d. kl. 22:08 | Facebook

Athugasemdir

Þeir sem sækja um Hæstaréttardómarastöðu eru oftar en ekki héraðsdómarar og lagakennarar. Þessir menn starfa hérumbil í laumi, hvernig eiga alþingismenn að átta sig á færni þeirra? Umsækjendur eru jafnan á milli "handana" á Hæstarétti starfa sinnar vegna, miklu oftar en td. síbrotamenn.

Kristján Sigurður Kristjánsson, 13.8.2007 kl. 11:26

Fínn pistill hjá þér Dögg.

Það á í að minnsta að taka þetta alræðisvald úr höndum ráðherra. Þetta er búinn að vera skrípaleikur oft á tíðum - burtséð frá hæfni umsækjenda.

Að raða mönnum í ákveðna hæfileikaflokka er bara út í hött - annað að draga út einhvern sem talinn er hæfastur. Mætti lita líka hópinn aðeins út frá öðru en pólitískum skoðunum. Gildir einu með kynferði.

vcd

Bragi Þór Thoroddsen, 13.8.2007 kl. 11:35

Sæl Dögg. Sammála því að mér finnst að dómstóllinn sjálfur eigi ekki að velja eða gefa umsagnir um nýja dómara. Frekar lýðræðislega kjörnir fulltrúar. Þannig fæst meiri breidd í dómstólinn. Mér finnst ekkert fráleitt að ráðherra skipi dómara á eigin forsendum, hann er kjörinn af þjóðinni. Ef nýr dómari þarf að vera kosinn af miklum meirihluta alþingis er hætta á því að það verði allt einsleitir kerfiskarlar (eða kerlingar) sem veljist í dóminn.

Þorsteinn Sverrisson, 13.8.2007 kl. 19:53